هنگامی که کولر گازی در حالت “فن” (Fan) قرار می‌گیرد، عملاً از فرآیند خنک‌سازی صرف نظر کرده و صرفاً همانند یک دستگاه گردش هوا عمل میکند. در این حالت، کمپرسور کولر گازی خاموش شده و تنها فن داخلی دستگاه به فعالیت خود ادامه می‌دهد. علت این امر، ایجاد جریان هوا در محیط و تهویه آن است. حالت فن، به ویژه در شرایطی که هوا نه چندان گرم است، می‌تواند با به گردش درآوردن هوای موجود، حس خنکی نسبی را القا کند. این عملکرد همچنین می‌تواند همچون یک روش صرفه‌جویی در مصرف انرژی عمل کند، زیرا در این حالت، توان مصرفی دستگاه به مراتب کمتر از حالت سرمایشی است. استفاده از حالت فن به کاربران امکان می‌دهد تا با تنظیم گردش هوا، دمای محیط را به طور ملایم و بدون استفاده از انرژی بالا، تعدیل نمایند. در ادامه این مطلب با علل کار گکردن کولر گازی روی حالت فن آشنا خواهیم شد.
حالت فن در کولر گازی چیست؟
حالت فن در کولر گازی، حالتی است که در آن کمپرسور دستگاه غیرفعال بوده و تنها فن داخلی به گردش در می‌آید. این عملکرد، اساساً وظیفه جابجایی و گردش هوا در محیط را بر عهده دارد. در شرایطی که نیاز به سرمایش شدید احساس نمی‌شود، حالت فن می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای ایجاد جریان هوای ملایم و یکنواخت در اتاق باشد.
یکی از مزایای اصلی استفاده از حالت فن، کاهش قابل توجه مصرف انرژی است. با غیرفعال بودن کمپرسور، کولر گازی تنها انرژی مورد نیاز برای چرخش فن را مصرف میکند که به مراتب کمتر از حالت سرمایش است. این امر می‌تواند به کاهش هزینه‌های برق مصرفی کمک کند.
با این حال، استفاده مداوم و طولانی مدت از حالت فن نیز معایبی دارد. از آنجایی که کمپرسور خاموش است، هیچ سرمایشی صورت نمی‌گیرد و به تدریج هوای خنک باقی‌مانده در محیط از بین می‌رود. در نتیجه، عملکرد طولانی مدت در حالت فن ممکن است باعث افزایش دما و احساس نارضایتی شود. همچنین، این امر می‌تواند به مرور زمان بر روی قطعات داخلی دستگاه فشار وارد کرده و منجر به بروز مشکلات فنی گردد.
حالت فن کولر گازی چه کارکردی دارد؟
حالت فن در کولر گازی، وظیفه‌ای دوگانه بر عهده دارد: گردش هوای داخلی و پخش هوای خنک تولید شده. در حالی که این حالت با مصرف انرژی پایین‌تر شناخته می‌شود، استفاده‌ی مداوم و نادرست از آن می‌تواند پیامدهای منفی به همراه داشته باشد.
مزایای حالت فن کولر گازی
از جمله مزایایا قرار گرفتن کولر گازی در حالت فن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مصرف انرژی کم: با خاموش شدن کمپرسور و صرفاً گردش هوا توسط فن، مصرف برق به طور چشمگیری کاهش می‌یابد.
- ایجاد جریان هوای خنک ملایم: در شرایطی که دمای محیط به اندازه‌ی کافی مطلوب است، استفاده از حالت فن می‌تواند جریان هوای خنکی را بدون نیاز به فعال‌سازی سیستم سرمایشی ایجاد کند.
معایب قرار گرفتن کولر گازی در حالت فن
برخی معایب قرار گیری کولر گازی در حالت فن عبارت‌اند از:
- گردش هوای گرم: استفاده‌ی طولانی‌مدت از حالت فن در محیط‌های گرم، صرفاً منجر به گردش هوای گرم و نامطبوع می‌شود.
- افزایش حرارت مجرای خروجی هوا: فعالیت مداوم فن بدون عملکرد کمپرسور، می‌تواند سبب افزایش حرارت در مجرای خروجی هوا و در نتیجه، ایجاد فشار بر روی سیستم شود.
- آسیب به کمپرسور و کاهش طول عمر دستگاه: استهلاک ناشی از استفاده‌ی نامناسب از حالت فن، می‌تواند به کمپرسور آسیب رسانده و به طور کلی، طول عمر کولر گازی را کاهش دهد.
علل عملکرد کولر گازی در حالت فن
کولر گازی یکی از ابزارهای اساسی در تنظیم دمای محیط بوده و نقش حیاتی در رفاه و آسایش افراد ایفا میکند. در این میان، بروز اختلال در عملکرد صحیح این دستگاه، به ویژه زمانی که کولر گازی صرفاً در حالت فن کار میکند و سرمایش مطلوب را ارائه نمی‌دهد، می‌تواند موجب نگرانی و ایجاد اختلال در روند زندگی روزمره شود. در این بخش، به بررسی تخصصی و دقیق علل متعددی که منجر به فعال شدن حالت فن در کولر گازی می‌شوند، خواهیم پرداخت.
۱. نقص فنی در کمپرسور
کمپرسور قلب سیستم تبرید در کولر گازی است که وظیفه فشرده سازی گاز مبرد و گردش آن در مدار را بر عهده دارد. خرابی کمپرسور، به هر دلیلی که باشد، می‌تواند منجر به توقف فرآیند سرمایش و در نتیجه، فعال شدن حالت فن شود. این خرابی می‌تواند به دو شکل عمده بروز یابد:
- خرابی مکانیکی: آسیب دیدن قطعات داخلی کمپرسور مانند پیستون، سوپاپ ها یا سیم پیچ ها می‌تواند عملکرد آن را مختل کرده و مانع از فشرده سازی صحیح گاز مبرد شود.
- قطع اتصالات الکتریکی: قطع شدن سیم های رابط، خرابی خازن ها یا سایر اجزای الکتریکی مرتبط با کمپرسور می‌تواند مانع از رسیدن برق کافی به آن شده و از روشن شدن و کارکرد صحیح کمپرسور جلوگیری کند.
در صورت بروز هر یک از این مشکلات، کمپرسور قادر به انجام وظیفه خود نخواهد بود و کولر گازی به طور خودکار به حالت فن تغییر وضعیت می‌دهد تا از آسیب بیشتر به سیستم جلوگیری شود. تشخیص دقیق نوع خرابی کمپرسور نیازمند بررسی تخصصی توسط تکنسین مجرب است.
۲. یخ زدگی کندانسور
کندانسور در قسمت بیرونی کولر گازی قرار دارد و وظیفه خنک کردن گاز مبرد فشرده شده و تبدیل آن به مایع را بر عهده دارد. یخ زدگی کندانسور، مانع از تبادل حرارت بهینه شده و در نتیجه، عملکرد کلی سیستم را مختل میکند. عوامل متعددی می‌توانند منجر به یخ زدگی کندانسور شوند:
- کثیف بودن فیلترها: فیلترهای کثیف، جریان هوا را محدود کرده و باعث کاهش راندمان تبادل حرارت در کندانسور می‌شوند.
- نشتی مبرد: کاهش سطح مبرد در سیستم، دمای تبخیر آن را پایین آورده و احتمال یخ زدگی کندانسور را افزایش می‌دهد.
- سرد شدن بیش از حد هوا: در دماهای بسیار پایین محیط، احتمال یخ زدگی کندانسور افزایش می‌یابد، به خصوص اگر تنظیمات کولر گازی به درستی انجام نشده باشد.
- خرابی ترموستات: ترموستات وظیفه تنظیم دمای محیط و کنترل عملکرد کمپرسور را بر عهده دارد. خرابی ترموستات می‌تواند منجر به کارکرد مداوم کمپرسور در دماهای پایین و در نتیجه، یخ زدگی کندانسور شود.
یخ زدگی کندانسور، بلافاصله پس از خاموش شدن کولر گازی، باعث فعال شدن حالت فن می‌شود تا یخ ها آب شده و از آسیب به سیستم جلوگیری شود. در این شرایط، تماس با تعمیرکار متخصص برای بررسی و رفع مشکل ضروری است.
۳. آلودگی اواپراتور
اواپراتور در قسمت داخلی کولر گازی قرار داشته و وظیفه جذب گرما از محیط و تبخیر مایع مبرد را بر عهده دارد. قرار گرفتن اواپراتور در معرض گرد و غبار و آلودگی ها، به مرور زمان موجب کثیف شدن آن می‌شود. این آلودگی ها، سطح تبادل حرارت اواپراتور را کاهش داده و مانع از جذب موثر گرما از محیط می‌شوند. در نتیجه، کولر گازی قادر به تولید سرمایش مطلوب نخواهد بود و به حالت فن تغییر وضعیت می‌دهد.
از آنجا که اواپراتور معمولاً مرطوب است، گرد و غبارها به راحتی بر روی آن رسوب کرده و یک لایه عایق ایجاد می‌کنند که مانع از انتقال حرارت می‌شود. شستشوی منظم پنل داخلی کولر گازی و تمیز کردن اواپراتور، می‌تواند از بروز این مشکل جلوگیری کند. برای این کار، توصیه می‌شود از یک نصاب متخصص کولر گازی کمک بگیرید تا پنل را به درستی جدا کرده و پس از شستشو، مجدداً نصب کند.
۴. گرفتگی سیکل تبرید
سیکل تبرید، مسیری است که گاز مبرد در آن جریان می‌یابد. گرفتگی در لوله های موئین، اواپراتور یا سایر قسمت های سیکل تبرید، می‌تواند مانع از گردش صحیح گاز مبرد شده و عملکرد کولر گازی را مختل کند. این گرفتگی ناشی از وجود ذرات معلق، روغن یا سایر آلودگی ها در سیستم خواهد بود.
در صورت گرفتگی سیکل تبرید، گاز مبرد نمی‌تواند به درستی در سیستم گردش کند و در نتیجه، سرمایش مطلوب تولید نمی‌شود. این مشکل، یکی از دلایل احتمالی فعال شدن حالت فن در کولر گازی است. تشخیص دقیق این مشکل، نیازمند بررسی تخصصی توسط کارشناس مجرب است.
۵. مشکل نوسانات و قطعی برق
تامین برق کافی و پایدار، برای عملکرد صحیح کولر گازی ضروری است. وجود مشکلات در سیستم برق، مانند نوسانات ولتاژ، قطعی برق یا وجود اتصالات معیوب، می‌تواند سبب بروز اختلال در عملکرد دستگاه شود. در صورتی که کولر گازی برق کافی برای روشن شدن و ادامه فرآیند سرمایش دریافت نکند، به حالت فن تغییر وضعیت می‌دهد.
در این شرایط، ممکن است دستگاه روشن شود، اما به دلیل کمبود برق، قادر به تولید سرمایش نباشد. بررسی و تعمیر برد کولر گازی، سیم کشی‌ها و سایر اجزای الکتریکی مرتبط، می‌تواند به رفع این مشکل کمک کند.
6. کثیف بودن یونیت داخلی کولر گازی
یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر در قرارگیری کولر گازی در حالت فن، کثیف بودن یونیت داخلی کولر گازی است. گرد و غبار، آلودگی‌های محیطی، قارچ و کپک می‌توانند در طول زمان بر روی کویل‌ها و فیلترهای یونیت داخلی تجمع یابند. این تجمع آلودگی‌ها مانع از جریان صحیح هوا شده و تبادل حرارتی را مختل میکند. در نتیجه، دستگاه نمی‌تواند به طور موثر گرما را از محیط جذب کرده و به سرعت خاموش می‌شود تا از آسیب به کمپرسور جلوگیری کند. برای رفع این مشکل، توصیه می‌شود که به طور منظم و دوره‌ای یونیت داخلی کولر گازی را تمیز کرده و فیلترها را تعویض یا شستشو داد.
7. انسداد لوله‌های تخلیه آب
عامل دیگری که می‌تواند منجر به عملکرد کولر گازی در حالت فن شود، انسداد لوله‌های تخلیه آب است. کولرهای گازی در حین عملکرد، رطوبت موجود در هوا را جذب کرده و از طریق لوله‌های مخصوص به یونیت خارجی منتقل و تخلیه می‌کنند. اگر این لوله‌ها به دلیل عوامل محیطی مانند گرد و خاک، برگ درختان، و یا حتی وجود حشرات مسدود شوند، رطوبت نمی‌تواند به درستی از دستگاه خارج شود. این تجمع رطوبت می‌تواند عملکرد کولر گازی را مختل کرده و سبب خاموش شدن و فعال شدن حالت فن شود. علاوه بر این، بازگشت رطوبت به داخل دستگاه می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی به قطعات داخلی و ایجاد بوی نامطبوع شود. برای جلوگیری از این مشکل، لازم است لوله‌های تخلیه آب به طور منظم بررسی و هرگونه انسداد برطرف شود.
در نهایت، لازم به ذکر است که مشکلات مربوط به کمپرسور یا سایر قطعات مکانیکی نیز می‌توانند باعث عملکرد غیرعادی کولر گازی و قرار گرفتن آن در حالت فن شوند. در چنین مواردی، تشخیص دقیق و رفع مشکل نیازمند تخصص تکنسین‌های مجرب است و توصیه می‌شود از دستکاری دستگاه توسط افراد غیرمتخصص خودداری شود.
8. خرابی خازن کمپرسور
یکی از علل رایج اختلال در عملکرد کولرهای گازی، نقص فنی خازن کمپرسور است. خازن‌ها نقش حیاتی در استارت اولیه و راه اندازی کمپرسور دارند. از این رو، خرابی این قطعه منجر به عدم توانایی کمپرسور در شروع به کار و در نتیجه، عدم تولید باد خنک می‌شود.
به منظور رفع این مشکل، ضروری است که خازن کمپرسور مورد آزمایش قرار گیرد. در صورت تشخیص خرابی، تعویض خازن معیوب با یک خازن سالم و منطبق با مشخصات فنی دستگاه، تنها راهکار برای بازگرداندن عملکرد مطلوب کولر گازی خواهد بود.
تغییر سرعت فن در کولرهای گازی
یکی از شایع‌ترین شکایات کاربران کولرهای گازی اسپلیت، تغییر ناگهانی سرعت فن است. این پدیده می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد که در ادامه به آنها اشاره شده است::
خرابی برد یا کنترل کولر
برد کنترل وظیفه تنظیم و مدیریت عملکرد اجزای مختلف کولر گازی را بر عهده دارد. خرابی این قطعه می‌تواند منجر به عملکرد نامنظم فن و تغییرات غیرقابل پیش‌بینی در سرعت آن شود. در این حالت، تعمیر و یا تعویض برد کنترل توسط تکنسین مجرب الزامی است.
تنظیمات نامناسب سرعت فن
در برخی مدل‌ها، امکان تنظیم سرعت فن بر روی حالت “اتوماتیک” وجود دارد. در این حالت، دستگاه بر اساس دمای محیط، سرعت فن را به طور خودکار تنظیم میکند. اگرچه این حالت در بسیاری از شرایط مطلوب است، اما در برخی موارد ممکن است منجر به تغییرات ناگهانی سرعت فن شود که برای کاربر ناخوشایند باشد. برای رفع این مشکل، می‌توان با استفاده از دکمه‌های کنترلی، سرعت فن را به صورت دستی و در یکی از حالت‌های ثابت تنظیم کرد.
بهترین حالت فن
حالت “اتوماتیک” معمولاً بهترین حالت برای فن کولر گازی اسپلیت در نظر گرفته می‌شود، زیرا دستگاه می‌تواند به طور هوشمندانه سرعت فن را بر اساس شرایط محیطی تنظیم کند. این امر منجر به بهینه‌سازی مصرف انرژی و ایجاد آسایش حرارتی مطلوب می‌شود.
پیشنهاد مطالعه: علت یخ زدن کولر گازی چیست؟
روشن ماندن مداوم فن در کولرهای گازی پنجره‌ای
در کولرهای گازی پنجره‌ای، مشاهده روشن ماندن مداوم فن حتی پس از خاموش شدن کمپرسور، می‌تواند نگران‌کننده باشد. علل احتمالی این مشکل شامل موارد زیر است:
فعال شدن Overload کمپرسور
Overload یک قطعه محافظتی است که در صورت افزایش دمای کمپرسور و یا بروز مشکلات برقی، از آسیب دیدن آن جلوگیری میکند. هنگامی که Overload فعال می‌شود، کمپرسور خاموش شده و فن به کار خود ادامه می‌دهد تا دمای کمپرسور کاهش یابد.
تنظیم دمای نامناسب
اگر دمای تنظیم شده بر روی کولر گازی بالاتر از دمای محیط باشد، کمپرسور به طور طبیعی خاموش شده و تنها فن به کار خود ادامه می‌دهد. در این حالت، لازم است دمای تنظیم شده را پایین‌تر از دمای محیط قرار دهید تا کمپرسور مجدداً فعال شود.
خروج از حالت فن در کولر اسپلیت
کولرهای اسپلیت، دستگاه‌های پرکاربردی در تنظیم دمای محیط هستند و حالت‌های عملکردی متفاوتی را ارائه می‌دهند. یکی از این حالت‌ها، حالت فن (Fan) است که تنها به گردش هوا پرداخته و سرمایش یا گرمایشی انجام نمی‌دهد. برای خروج از این حالت و بهره‌مندی از قابلیت‌های سرمایشی یا گرمایشی کولر، لازم است تنظیمات دستگاه را تغییر دهیم.
راحت‌ترین و سریع‌ترین روش برای خروج از حالت فن، استفاده از ریموت کنترل دستگاه است. بر روی ریموت، دکمه‌ای با عنوان “Mode” یا “حالت” وجود دارد. با فشردن مکرر این دکمه، حالت‌های مختلف عملکردی کولر اسپلیت (مانند سرمایش، گرمایش، رطوبت‌گیری و فن) نمایش داده می‌شوند. برای فعال‌سازی سرمایش یا گرمایش، کافی است با فشردن دکمه “Mode”، حالت دلخواه (سرمایش یا گرمایش) را انتخاب نمایید. پس از انتخاب حالت مورد نظر، دستگاه به طور خودکار از حالت فن خارج شده و فرآیند تنظیم دما را آغاز خواهد کرد.
در صورتی که ریموت کنترل در دسترس نباشد، برخی از مدل‌های کولر اسپلیت دکمه‌های کنترلی محدودی بر روی بدنه خود دارند که ممکن است شامل دکمه “Mode” نیز باشد. در این صورت، می‌توان از طریق این دکمه‌ها نیز اقدام به تغییر حالت عملکردی دستگاه نمود.
علت اینکه کولر گازی روی موتور نمی رود
روشن‌نشدن کمپرسور کولرگازی می‌تواند ناشی از عوامل متعددی باشد که نیازمند بررسی دقیق است که در این بخش، به برخی از مهم‌ترین عوامل اشاره می‌گردد.
- عدم تنظیم صحیح دما: تنظیم دمای بسیار بالا، در مقایسه با دمای محیط، می‌تواند از دستور روشن‌شدن کمپرسور جلوگیری کند. ترموستات دستگاه به‌گونه‌ای طراحی شده است که در صورت عدم نیاز به خنک‌سازی بیشتر، کمپرسور را فعال نمی‌کند.
- شل بودن اتصالات کمپرسور: اتصالات الکتریکی شل یا قطع شده در کمپرسور می‌توانند مانع از رسیدن جریان برق به موتور شده و در نتیجه، از روشن‌شدن آن جلوگیری نمایند. این اتصالات باید به‌صورت دوره‌ای بررسی و در صورت نیاز محکم شوند.
- اُورلود کردن کمپرسور: اُورلود به معنای اضافه‌بار واردشدن بر کمپرسور است. این اتفاق می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله کثیفی فیلتر هوا، کمبود گاز مبرد یا خرابی قطعات داخلی کمپرسور باشد. سیستم‌های حفاظتی تعبیه شده در کولرگازی، در صورت او رود، کمپرسور را خاموش می‌کنند تا از آسیب‌دیدن آن جلوگیری شود.
- عدم تنظیم درست ریموت کنترل: تنظیمات اشتباه ریموت کنترل، مانند انتخاب حالت نامناسب (مانند فن بجای کول) یا تنظیمات تایمر، می تواند مانع از روشن شدن کمپرسور شود. اطمینان از تنظیمات صحیح ریموت کنترل ضروری است.
- مناسب نبودن ولتاژ: نوسانات ولتاژ برق، به‌ویژه افت ولتاژ، می‌تواند عملکرد کمپرسور را مختل کند. کمپرسورها به ولتاژ مشخصی برای کارکرد صحیح نیاز دارند و در صورت عدم تأمین این ولتاژ، ممکن است روشن نشوند و یا آسیب ببینند.
نتیجه‌گیری
عملکرد کولر گازی در حالت فن، نشان دهنده وجود یک مشکل اساسی در سیستم بوده که نیازمند بررسی و رفع فوری است. عوامل متعددی، از خرابی کمپرسور گرفته تا گرفتگی سیکل تبرید و مشکلات برقی، می‌توانند منجر به بروز این مشکل شوند. تشخیص دقیق علت فعال شدن حالت فن، نیازمند بررسی تخصصی توسط تکنسین مجرب است. با شناسایی و رفع صحیح مشکل، می‌توان از آسیب بیشتر به دستگاه جلوگیری کرده و عملکرد مطلوب آن را بازگرداند. توصیه می‌شود به صورت دوره ای فیلترهای کولر گازی را تمیز کرده و سرویس‌های دوره ای را انجام دهید تا از بروز مشکلات جلوگیری شود.
