کمپرسور، قلب تپنده کولر گازی است که نقش اساسی در فرآیند سرمایش ایفا می‌کند. این قطعه از لوازم یدکی کولرگازی که به همراه کندانسور در یونیت خارجی دستگاه قرار می‌گیرد، وظیفه افزایش فشار و دمای مبرد (گاز) و همچنین گردش آن در کل سیستم را بر عهده دارد. کمپرسور با مکش گاز از اواپراتور و متراکم‌سازی آن، مبرد را به سوی کندانسور هدایت می‌کند و بدین ترتیب، زمینه را برای تبادل حرارت و تولید هوای خنک فراهم می‌سازد.
انتخاب صحیح کمپرسور، امری حیاتی در هنگام خرید کولر گازی است. انواع مختلف کمپرسورها با کارایی‌های متفاوت، متناسب با شرایط آب و هوایی گوناگون طراحی شده‌اند. استفاده از کمپرسور نامناسب با اقلیم منطقه، می‌تواند منجر به کاهش چشمگیر عمر مفید دستگاه و افزایش مصرف انرژی گردد. لذا، بررسی دقیق مشخصات فنی و سازگاری کمپرسور با شرایط آب و هوایی، پیش از خرید، ضرورتی انکارناپذیر است. در ادامه این مقاله با بررسی انواع کمپرسور کولر گازی همراه ما باشید.
کمپرسور یا موتور کولر گازی چیست؟
کمپرسور که اغلب با نام موتور کولر گازی شناخته می‌شود، نقش بسیار مهمی در عملکرد این دستگاه‌های سرمایشی ایفا می‌کند. این قطعه، وظیفه‌ی دریافت گاز مبرد از اواپراتور و پمپاژ آن به کندانسور را بر عهده دارد و بدین ترتیب، گردش گاز در مدار کولر را تسهیل می‌بخشد.
انتخاب نوع و قدرت کمپرسور از جمله مهمترین ملاحظات در هنگام خرید کولر گازی است، زیرا مستقیماً بر قیمت، عملکرد و نیازهای تعمیراتی دستگاه تاثیر می‌گذارد. آگاهی از انواع کمپرسور کولر گازی به انتخاب آگاهانه‌تر و متناسب با نیازها کمک شایانی می‌کند.
علاوه بر این، داشتن دانش فنی کافی در مورد انواع کمپرسور برای تکنسین‌های تعمیرات کولر گازی امری ضروری است. این دانش به آنها امکان می‌دهد تا با درک بهتری از نحوه نصب، تنظیم دما و سرویس‌دهی به دستگاه، خدمات باکیفیت‌تری ارائه دهند.
نقش کمپرسور در کولر گازی
کمپرسور نقشی اساسی در ایجاد و حفظ چرخه سرمایش ایفا می‌کند. عملکرد این جزء حیاتی، مبتنی بر سه مرحله کلیدی است که در نهایت منجر به تهویه مطبوع محیط می‌گردد.
- فشرده‌سازی گاز مبرد: کمپرسور، گاز مبرد با فشار پایین را دریافت کرده و با فشرده‌سازی آن، فشار گاز را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد.
- افزایش دمای گاز: نتیجه مستقیم فشرده‌سازی گاز مبرد، افزایش دمای آن است. این افزایش دما، برای انتقال حرارت به محیط بیرون ضروری است.
- انتقال به کندانسور و سیکل خنک‌سازی: گاز فشرده و داغ به کندانسور منتقل شده و در آنجا با از دست دادن گرما به محیط، به مایع تبدیل می‌شود و آماده ورود به چرخه سرمایش می‌گردد.
چرا کمپرسور برای کولر گازی ضروری است؟
کمپرسور در کولر گازی صرفاً یک جزء نیست، بلکه عاملی تعیین کننده در کارایی و عملکرد کل سیستم به شمار می‌رود. بدون وجود کمپرسور، فرآیند خنک‌سازی به طور کامل مختل شده و کارایی دستگاه به شدت کاهش می‌یابد. نقش‌های کلیدی کمپرسور عبارت‌اند از:
- گردش مبرد: تضمین حرکت مداوم و مؤثر گاز مبرد در سراسر سیستم.
- ایجاد اختلاف فشار: ایجاد اختلاف فشار لازم برای تبادل حرارت بین بخش‌های مختلف کولر گازی.
- بهبود کارایی خنک‌سازی: افزایش چشمگیر کارایی فرآیند خنک‌سازی و دستیابی به دمای مطلوب.
عوامل مؤثر بر عملکرد کمپرسور
. عوامل متعددی می‌توانند بر عملکرد کمپرسور تاثیرگذار باشند که در ادامه به برخی از مهمترین آنها اشاره می‌شود:
کیفیت گاز مبرد
استفاده از گاز مبرد با خلوص بالا و مشخصات فنی مطابق با استانداردهای کمپرسور، ضامن عملکرد صحیح و کاهش استهلاک قطعات داخلی دستگاه خواهد بود. وجود ناخالصی‌ها و آلاینده‌ها در گاز مبرد می‌تواند منجر به کاهش راندمان، افزایش فشار و دمای کاری، و در نهایت آسیب‌دیدگی کمپرسور شود.
دمای محیط
دماهای بسیار بالا یا پایین محیط اطراف کمپرسور، می‌توانند بر عملکرد آن تاثیر منفی بگذارند. دمای بالا منجر به افزایش دمای گاز مبرد و کاهش ظرفیت تبرید شده، در حالی که دمای پایین می‌تواند باعث افزایش ویسکوزیته روغن و اختلال در روانکاری قطعات متحرک شود.
نگهداری منظم
سرویس و تمیزکاری دوره‌ای کمپرسور، از جمله تعویض روغن، فیلترها و بررسی نشتی‌ها، نقش بسزایی در افزایش طول عمر و حفظ عملکرد بهینه آن دارد. عدم توجه به نگهداری منظم می‌تواند منجر به تجمع رسوبات، خوردگی قطعات و در نهایت خرابی کمپرسور شود.
انواع کمپرسور کولر گازی
کمپرسورهای مورد استفاده در سیستم‌های تهویه مطبوع اسپلیت، در پنج نوع مختلف دسته‌بندی می‌شوند که سه مدل از آنها در بازار ایران رواج بیشتری دارند. این سه نوع، با ویژگی‌های متمایز، قیمت‌های متفاوت، و روش‌های تعمیر مجزا، نقش کلیدی در عملکرد و بازدهی کولرهای گازی دارند. در حالی که برخی از تولیدکنندگان تنها به یک نوع کمپرسور بسنده می‌کنند، برخی دیگر با بهره‌گیری از تنوع کمپرسورها، طیف گسترده‌تری از محصولات را با قیمت‌های متفاوت عرضه می‌نمایند.
سه مدل کمپرسور رایج در ایران عبارت‌اند از:
- کمپرسور پیستونی
- کمپرسور روتاری
- کمپرسور مارپیچی (اسکرال)
تفاوت‌ها و نحوه عملکرد هر کدام از این کمپرسورها موجب شده تا برخی در مناطق گرمسیر و برخی دیگر در مناطق سردسیر مورد توجه قرار گیرند که به این موارد نیز در ادامه اشاره خواهیم کرد.
کمپرسور کولر گازی پیستونی
همانطور که از نام آن پیداست، کمپرسور پیستونی از یک پیستون و سیلندر برای انجام عملیات فشرده‌سازی گاز مبرد استفاده می‌کند. مکانیزم عملکرد آن مشابه سیستم احتراق خودرو است، با این تفاوت که در اینجا خبری از احتراق نیست. در این نوع کمپرسور، با حرکت رفت و برگشتی پیستون در داخل سیلندر، گاز مبرد به داخل سیلندر کشیده می‌شود. سپس، با حرکت پیستون به سمت پایین، گاز مبرد فشرده شده و با فشار بالا به داخل سیستم کولر گازی فرستاده می‌شود.
مزایای کمپرسور پیستونی
موتور پیستونی کولر گازی به دلیل ویژگی‌های خاص خود، همچنان در بسیاری از مناطق و کاربردها مورد استفاده قرار می‌گیرد. مهمترین مزایای کمپرسور پیستونی به شرح زیر است:
- قیمت مناسب: کمپرسور پیستونی معمولاً ارزان‌تر از سایر انواع کمپرسورهای کولر گازی است، که آن را به گزینه‌ای اقتصادی‌تر تبدیل می‌کند.
- توانایی تحمل دمای بالا: این نوع کمپرسور به خوبی می‌تواند در دماهای بالا کار کند، که آن را برای استفاده در مناطق گرمسیر، مانند جنوب و قسمت‌های مرکزی ایران، مناسب می‌سازد.
- کاربرد وسیع: کمپرسورهای پیستونی در صنایع مختلف کاربردهای گسترده‌ای دارند، که نشان از استحکام و قابلیت اطمینان آنها دارد.
- سازگاری با انواع مبرد: این نوع کمپرسور با طیف وسیعی از گازهای مبرد سازگار است، که انعطاف‌پذیری آن را افزایش می‌دهد.
- وجود تعمیرکار متخصص: به دلیل قدمت و رواج این نوع کمپرسور، تعداد زیادی تعمیرکار متخصص در زمینه تعمیر و نگهداری آن وجود دارد.
معایب کمپرسور پیستونی
در کنار مزایا، کمپرسور پیستونی دارای معایبی نیز است که باید در نظر گرفته شود. مهمترین معایب این نوع کمپرسور عبارت‌اند از:
- صدای زیاد: کمپرسورهای پیستونی به طور معمول صدای بیشتری نسبت به سایر انواع کمپرسورها تولید می‌کنند. البته، سرویس دوره‌ای کولر گازی می‌تواند تا حدودی از این صدا بکاهد.
- مصرف بالای برق: این نوع کمپرسور معمولاً مصرف برق بالاتری نسبت به سایر انواع کمپرسورها دارد، که می‌تواند منجر به افزایش هزینه‌های انرژی شود.
- راندمان پایین‌تر: راندمان و بهره‌وری انرژی کمپرسورهای پیستونی نسبت به سایر انواع کمپرسورها پایین‌تر است.
کمپرسور کولر گازی مدل روتاری
کمپرسور روتاری، عملیات مکش و فشرده‌سازی گاز مبرد را با استفاده از تیغه‌هایی انجام می‌دهد که در یک محفظه استوانه‌ای شکل، حول یک محور مرکزی دوران می‌کنند. گاز مبرد از طریق یک دریچه ورودی به داخل محفظه کشیده شده و با چرخش تیغه‌ها، به تدریج فشرده شده و به سمت دریچه خروجی هدایت می‌شود. این فرآیند، فشار گاز مبرد را افزایش داده و آن را برای ورود به کندانسور (Condenser) آماده می‌سازد. به عبارت دیگر، فشار ایجاد شده توسط پره‌ها یا تیغه‌ها، موجب فشرده شدن مبرد و انتقال آن با فشار بالا به سایر اجزای سیستم می‌شود.
مزایای کمپرسور روتاری
کمپرسور روتاری در مقایسه با سایر انواع کمپرسورها، به ویژه کمپرسور پیستونی، مزایایی را ارائه می‌دهد که آن را به یک گزینه جذاب برای برخی کاربردها تبدیل کرده است:
- صدای کمتر: طراحی ساده‌تر و مکانیزم عملکرد روان‌تر کمپرسور روتاری، منجر به کاهش قابل توجه سطح نویز در مقایسه با کمپرسورهای پیستونی می‌شود.
- مصرف بهینه انرژی: راندمان بالاتر کمپرسور روتاری، به معنای مصرف انرژی کمتر در ازای تولید سرمایش مشابه است. این امر، منجر به کاهش هزینه‌های برق مصرفی و سازگاری بیشتر با محیط زیست می‌گردد.
- راندمان بالاتر: طراحی دقیق و بهینه‌سازی‌شده کمپرسور روتاری، سبب افزایش راندمان و عملکرد کلی سیستم تهویه مطبوع می‌شود.
معایب کمپرسور روتاری
در کنار مزایای مذکور، کمپرسور روتاری دارای محدودیت‌ها و معایبی نیز می‌باشد که در هنگام انتخاب باید مدنظر قرار گیرند:
- هزینه تعمیرات بیشتر: در صورت بروز مشکل در کمپرسور روتاری، تعمیرات آن معمولاً پیچیده‌تر و پرهزینه‌تر از کمپرسور پیستونی خواهد بود.
- ظرفیت پایین‌تر: این نوع کمپرسورها معمولاً در ظرفیت‌های پایین‌تر تولید می‌شوند و برای کاربردهای صنعتی با نیازهای سرمایشی بالا مناسب نیستند. حداکثر ظرفیت این کمپرسورها معمولاً حدود 18 کیلووات (KW) است.
اسکرال، یکی از انواع کمپرسور کولر گازی
کمپرسور اسکرال که با نام کمپرسور مارپیچی نیز شناخته می‌شود، از دو مارپیچ حلزونی شکل تشکیل شده است که بر خلاف یکدیگر حرکت می‌کنند. یکی از این مارپیچ‌ها ثابت و دیگری متحرک است. این حرکت چرخشی و غیرهم‌راستا باعث فشرده شدن مبرد (گاز کولر گازی) می‌شود و آن را به سمت خروجی هدایت می‌کند. طراحی هوشمندانه این سیستم، علاوه بر فشرده‌سازی مبرد، باعث کاهش چشمگیر صدا و لرزش در مقایسه با سایر کمپرسورها، به ویژه کمپرسورهای پیستونی، می‌شود.
مزایای کمپرسور اسکرال
به دلیل مزایای متعددی که کمپرسور اسکرال دارد، به یکی از انتخاب‌های محبوب در سیستم‌های تهویه مطبوع تبدیل شده است. این مزایا در موارد زیر خلاصه می‌گردد:
- طول عمر بالاتر: طراحی ساده‌تر و قطعات متحرک کمتر در مقایسه با کمپرسورهای پیستونی، منجر به کاهش استهلاک و افزایش طول عمر این نوع کمپرسور می‌شود.
- کاهش صدا و لرزش: حرکت نرم و چرخشی مارپیچ‌ها باعث کاهش قابل توجه صدا و لرزش در حین کارکرد می‌شود و آسایش صوتی بیشتری را فراهم می‌کند.
- بهینه‌سازی مصرف انرژی: کمپرسور اسکرال به دلیل راندمان بالا، مصرف انرژی کمتری دارد و می‌تواند تا 25 تا 30 درصد در مصرف برق صرفه‌جویی کند.
- ابعاد کوچکتر: طراحی فشرده کمپرسور اسکرال، فضای کمتری را اشغال می‌کند و امکان استفاده از آن در دستگاه‌های کوچکتر را فراهم می‌سازد.
معایب کمپرسور اسکرال
باوجود مزایای فراوان، کمپرسور اسکرال معایبی نیز دارد که باید در هنگام انتخاب و استفاده از آن مد نظر قرار گیرند. معایب کمپرسور اسکرال شامل موارد زیر است:
- قیمت بالاتر: کمپرسور اسکرال معمولاً گران‌تر از سایر مدل‌های کمپرسور موجود در بازار است. این اختلاف قیمت می‌تواند در هزینه اولیه دستگاه تهویه مطبوع تاثیرگذار باشد.
- نیاز به تخصص در نصب و تعمیر: نصب و تعمیر کمپرسور اسکرال نیازمند دانش و تخصص فنی است و باید توسط تکنسین‌های مجرب انجام شود.
- حساسیت به سرویس و نگهداری: هرچند کمپرسور اسکرال به طور کلی آسیب‌پذیری کمتری دارد، اما عدم سرویس و روغن‌کاری منظم می‌تواند منجر به آسیب دیدن آن شود.
معرفی کمپرسور سانتریفیوژی
کمپرسور سانتریفیوژی، همانطور که از نامش پیداست، از نیروی گریز از مرکز برای متراکم‌سازی مبرد استفاده می‌کند. این کمپرسورها با بهره‌گیری از یک یا چند پروانه که با سرعت بسیار بالا می‌چرخند، گاز یا مایع مبرد را به سمت دیواره‌های محفظه هدایت می‌کنند. این چرخش پی در پی و سریع، منجر به افزایش فشار و در نتیجه، فشرده‌سازی مبرد می‌شود. به دلیل ظرفیت بالای این کمپرسورها، استفاده از آنها عموماً در سیستم‌های تهویه مطبوع بزرگ، نظیر ساختمان‌های تجاری، کارخانه‌ها و نیروگاه‌ها رواج دارد. طراحی این کمپرسورها در عین پیشرفته بودن، از ساختاری نسبتاً ساده و متشکل از قطعات نه چندان پیچیده بهره می‌برد.
مزایای کمپرسور سانتریفیوژی
کمپرسورهای سانتریفیوژی، به واسطه طراحی و عملکرد خاص خود، مزایای متعددی را ارائه می‌دهند که در ادامه این بخش به آنها اشاره خواهیم کرد:
- ظرفیت بسیار بالا: این کمپرسورها قادر به تهویه فضاهای بسیار بزرگ هستند و به همین دلیل، گزینه‌ای ایده‌آل برای ساختمان‌های تجاری و صنعتی محسوب می‌شوند.
- ساختار ساده: در مقایسه با سایر انواع کمپرسورها، ساختار کمپرسورهای سانتریفیوژی نسبتاً ساده‌تر است که این امر، منجر به کاهش هزینه‌های نگهداری و تعمیرات می‌شود.
- کارایی و عملکرد بالا: این کمپرسورها از راندمان بالایی برخوردارند و قادر به ارائه عملکردی قابل اعتماد و پایدار در طولانی مدت هستند.
- مصرف بهینه انرژی: با وجود ظرفیت و توان بالا، کمپرسورهای سانتریفیوژی به دلیل راندمان بالا، مصرف انرژی بهینه‌ای دارند که در طولانی مدت، منجر به کاهش هزینه‌های عملیاتی می‌شود.
معایب کمپرسور سانتریفیوژی
علیرغم مزایای متعدد، کمپرسورهای سانتریفیوژی دارای معایبی نیز هستند که باید در هنگام انتخاب و نصب مورد توجه قرار گیرند. از جمله معایب کمپرسور سانتریفیوژی می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- هزینه نصب و نگهداری بالا: به دلیل ظرفیت بالا و پیچیدگی نسبی سیستم، هزینه نصب و نگهداری کمپرسورهای سانتریفیوژی در مقایسه با سایر انواع کمپرسورها بیشتر است.
- صدای نسبتاً زیاد: عملکرد چرخشی و پرسرعت این کمپرسورها، می‌تواند منجر به تولید صدای نسبتاً زیادی شود که در برخی محیط‌ها ممکن است آزاردهنده باشد.
تشخیص قدرت کمپرسور کولر گازی
در انتخاب سیستم تهویه مطبوع مناسب، تشخیص قدرت کمپرسور کولر گازی نقشی حیاتی ایفا می‌کند. این تشخیص، به طور عمده بر اساس معیاری به نام BTU (British Thermal Unit) صورت می‌گیرد. BTU در واقع مقیاسی است برای سنجش میزان گرمایی که یک دستگاه تهویه مطبوع می‌تواند در یک ساعت از محیط خارج کند. به عبارت دیگر، BTU قدرت خنک‌کنندگی اسپلیت را مشخص می‌سازد و هرچه این عدد بالاتر باشد، توانایی دستگاه در خنک کردن فضا بیشتر است.
استفاده از معیار BTU به ما کمک می‌کند تا باتوجه به ابعاد و ویژگی‌های فضای مورد نظر، ظرفیت مناسب کولر گازی را تعیین کنیم و سپس به سراغ انتخاب کمپرسوری با قدرت متناسب برویم. اهمیت این انتخاب از آن جهت است که انتخاب کولر گازی با ظرفیتی بیش از نیاز فضا، منجر به مصرف بی‌رویه انرژی و افزایش هزینه‌های برق خواهد شد. در مقابل، انتخاب کولری با ظرفیت کمتر، فشار مضاعفی را بر قطعات دستگاه، به خصوص کمپرسور، وارد کرده و در نهایت باعث فرسودگی و کاهش عمر مفید آن می‌گردد.
انواع کمپرسور کولر گازی، از نظر قدرت
کمپرسورهای کولر گازی بر اساس قدرت خنک‌کنندگی و سازگاری با شرایط آب و هوایی گوناگون، به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
- کمپرسور T1: این نوع کمپرسور که به “موتور سبک” نیز شهرت دارد، برای مناطق معتدل و نیمه معتدل با قدرت خنک‌کنندگی نسبتاً کمتر مناسب است. عموماً در مناطق شمالی کشور استفاده می‌شود.
- کمپرسور T2: این کمپرسور برای مناطق سردسیر و خنک طراحی شده است. در این مناطق، بیشتر از قابلیت گرمایشی کولر گازی استفاده می‌شود و قدرت سرمایشی آن در اولویت پایین‌تری قرار دارد.
- کمپرسور T3: این نوع کمپرسور که با نام “موتور سنگین” شناخته می‌شود، دارای قدرت خنک‌کنندگی بسیار بالایی بوده و برای مناطق گرمسیری با دمای بالا، نظیر مناطق جنوبی کشور، ایده‌آل است.
عوامل مؤثر در انتخاب نوع کمپرسور کولر گازی
انتخاب یک کولر گازی مناسب، نیازمند در نظر گرفتن عوامل متعددی است که مهمترینِ آنها، شرایط آب و هوایی منطقه سکونت و نوع کمپرسور به کار رفته در دستگاه خواهد بود. پیش از هر اقدامی برای خرید، شناخت صحیح این عوامل امری ضروری است.
به طور کلی، کمپرسورهای کولر گازی به سه دسته اصلی پیستونی، روتاری و اسکرال تقسیم می‌شوند که هر یک، کارایی و عملکرد متفاوتی در شرایط آب و هوایی مختلف دارند. به عنوان مثال، در مناطق گرمسیری، کمپرسورهای پیستونی به دلیل قدرت و دوام بالا، گزینه‌ی مناسب‌تری به شمار می‌روند. سهولت دسترسی به تعمیرکاران متخصص در این نوع کمپرسورها نیز از دیگر مزایای استفاده از آنها در مناطق گرمسیر است. اگرچه مدل‌های جدیدتر با کمپرسورهای روتاری و اسکرال نیز کارایی بالاتری دارند و مصرف برق را کاهش می‌دهند، اما در مناطق گرمسیر همچنان کمپرسور پیستونی به دلیل سازگاری بیشتر، انتخاب رایج‌تری است. به عنوان نمونه، برای نصب کولر گازی در شهری همچون اصفهان که دارای تابستان‌های گرم است، استفاده از کمپرسور پیستونی به دلیل انطباق با شرایط آب و هوایی، منطقی به نظر می‌رسد.
در مقابل، در مناطق سردسیر، کمپرسورهای روتاری عملکرد بهتری از خود نشان می‌دهند. این نوع کمپرسورها به دلیل طراحی و مکانیزم خاص خود، در دماهای پایین، کارایی مطلوب‌تری دارند. با این حال، در صورت وجود فضای بزرگ و عدم محدودیت در بودجه، می‌توان از کمپرسورهای اسکرال نیز استفاده کرد. این نوع کمپرسورها، اگرچه گران‌تر هستند، اما قدرت و بازدهی بالاتری داشته و برای سرمایش و گرمایش فضاهای بزرگ مناسب می‌باشند.
مقایسه کمپرسورهای کولر گازی
در بخش قبل، هر یک از کمپرسورهای اسکرال، پیستونی، و روتاری معرفی گردید و عملکرد، مزایا و معایب آنها توضیح داده شد. در این بخش، تفاوت‌های کمپرسورهای گازی نسبت به یکدیگر بیان می شود.
مقایسه کمپرسور اسکرال و پیستونی
کمپرسورهای اسکرال، با طراحی خاص خود که بر اساس حرکت دورانی حلزونی شکل استوار است، نسبت به کمپرسورهای پیستونی از بازدهی بالاتری برخوردارند. این بازدهی بالاتر، منجر به صرفه‌جویی در مصرف انرژی تا حدود 20 درصد می‌شود. همچنین، مکانیزم پیوسته حرکت در کمپرسورهای اسکرال، لرزش و صدای تولیدی را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد و آنها را به گزینه‌ای مناسب برای محیط‌های حساس به صدا تبدیل می‌کند. علاوه بر این، کمپرسورهای اسکرال فضای کمتری را اشغال می‌کنند که این امر در طراحی و ساخت کولرهای گازی اهمیت دارد.
عدم وجود سوپاپ‌های مکانیکی مکش و دهش در کمپرسورهای اسکرال، از بروز مشکلاتی مانند رسوب‌گیری مجاری سوپاپ‌ها و خرابی فنر و پولک‌های صفحه سوپاپ جلوگیری می‌کند و در نتیجه، عملکرد آنها در طول زمان پایدارتر است. همچنین، به دلیل عدم وجود قطعاتی نظیر سیلندر، پیستون و رینگ، مشکلاتی مانند شکستن رینگ یا سیلندر و ساییدگی قطعات در این نوع کمپرسورها وجود ندارد.
با این حال، کمپرسورهای اسکرال نسبت به کمپرسورهای پیستونی قیمت بالاتری دارند و هزینه نگهداری آنها نیز، به ویژه در ظرفیت‌های پایین، بیشتر است. یکی از معایب اصلی کمپرسورهای اسکرال، دشواری تعمیر آنها هنگام خرابی است. در اغلب موارد، تعمیر این کمپرسورها مقرون به صرفه نبوده و تعویض آنها ترجیح داده می‌شود، در حالی که کمپرسورهای پیستونی را می‌توان به راحتی تعمیر کرد.
مقایسه کمپرسور روتاری و اسکرال
یکی از تفاوت‌های کلیدی بین کمپرسور روتاری و اسکرال، ظرفیت آنها است. در شرایط یکسان، کمپرسورهای روتاری قادر به فشرده‌سازی حجم بیشتری از هوا هستند و بنابراین، ظرفیت بالاتری دارند. همچنین، کمپرسورهای روتاری از نظر بازدهی نیز برتری دارند و راندمان آنها بیشتر است.
در زمینه مصرف انرژی، کمپرسورهای روتاری نسبت به اسکرال کم‌مصرف‌تر هستند و در نتیجه، هزینه مصرف برق آنها نیز کمتر است. هرچند هر دو نوع کمپرسور به طور کلی کم‌مصرف تلقی می‌شوند، اما این تفاوت در بلندمدت قابل توجه خواهد بود.
در خصوص تعمیر و نگهداری، کمپرسورهای اسکرال هزینه اولیه کمتری دارند، اما از نظر تعمیرات، اغلب غیر قابل تعمیر هستند. در مقابل، کمپرسورهای روتاری قابلیت تعمیر بهتری دارند و هزینه تعمیر آنها نیز معمولاً کمتر است.
علاوه بر این، سطح تولید صدا نیز یک تفاوت مهم بین این دو نوع کمپرسور است. کمپرسورهای اسکرال نسبت به کمپرسورهای روتاری، تولید صدای کمتری دارند که این امر در ایجاد آسایش ساکنین اهمیت دارد.
مقایسه کمپرسور روتاری و پیستونی
کمپرسورهای پیستونی بیشتر در کولرهای با ظرفیت پایین مورد استفاده قرار می‌گیرند، در حالی که کمپرسورهای روتاری برای کولرهای بزرگتر مناسب‌تر هستند. کمپرسورهای روتاری توانایی تولید فشارهای بیشتری نسبت به کمپرسورهای پیستونی دارند و دبی گاز خروجی از آنها نیز بیشتر است.
از نظر تعمیر و نگهداری، هر دو نوع کمپرسور قابل تعمیر هستند. با این حال، قطعات مکانیکی به کار رفته در کمپرسورهای روتاری کمتر از کمپرسورهای پیستونی است که این موضوع می‌تواند فرایند تعمیر را تسهیل کند. با این وجود، باید توجه داشت که برخی از قسمت‌های کمپرسورهای روتاری غیر قابل تعمیر بوده و نیاز به تعویض دارند.
کمپرسورهای روتاری از نظر بازدهی و مصرف انرژی نیز برتری دارند. بازدهی بیشتر و مصرف برق کمتر، باعث می‌شود تا این کمپرسورها در بلندمدت به صرفه‌تر باشند. در زمینه تولید صدا و لرزش، به دلیل ماهیت رفت و برگشتی کمپرسور پیستونی، میزان صدا و لرزش تولیدی توسط این کمپرسور بیشتر از کمپرسور روتاری است. کمپرسورهای روتاری با لرزش بسیار کم و کارکرد بی‌صدای خود، می‌توانند گزینه بهتری باشند.
بهترین کمپرسور کولر گازی چیست؟
انتخاب “بهترین” کمپرسور کولر گازی امری مطلق نیست، بلکه کاملاً وابسته به نیازهای خاص مصرف‌کننده، شرایط محیطی حاکم و محدودیت‌های بودجه‌ای موجود است. مدل‌های مختلف کمپرسور، نظیر پیستونی، روتاری، اسکرول، اسکرو و سانتریفیوژی، از لحاظ کارایی، ظرفیت، صدا و ابعاد، تفاوت‌های قابل توجهی دارند.
کمپرسورهای پیستونی و روتاری، به دلیل ابعاد کوچک، صدای نسبتاً کم، و هزینه پایین‌تر، گزینه‌های مناسب‌تری برای مصارف خانگی به شمار می‌روند. در مقابل، کمپرسورهای اسکرول، با ظرفیت و کارایی بالاتر، برای فضاهای اداری و تجاری متوسط، انتخاب بهتری هستند.
در نهایت، برای تهویه فضاهای بسیار بزرگ مانند کارخانه‌ها و مراکز تجاری، کمپرسورهای اسکرو و سانتریفیوژی، با ظرفیت بسیار بالا، تنها گزینه‌های عملی و کارآمد خواهند بود. لذا، تعیین “بهترین” کمپرسور، مستلزم ارزیابی دقیق نیازها و شرایط محیطی، و در نظر گرفتن بودجه تخصیص‌یافته است.
روش‌های نگهداری و افزایش طول عمر کمپرسور کولر گازی
کمپرسور، قلب تپنده کولر گازی است و نگهداری صحیح از آن، طول عمر دستگاه را افزایش داده و از هزینه‌های گزاف تعمیرات جلوگیری می‌کند. این نگهداری شامل مجموعه‌ای از اقدامات پیشگیرانه و بهینه‌سازی عملکرد است که در ادامه به آنها پرداخته می‌شود.
سرویس دوره‌ای و منظم
اولین و مهمترین گام در نگهداری کمپرسور، سرویس دوره‌ای و منظم آن است. این سرویس شامل تمیز کردن دوره‌ای فیلترهای هوا برای جلوگیری از کاهش جریان هوا و افزایش فشار بر کمپرسور، بررسی و تمیز کردن کندانسور برای اطمینان از تبادل حرارت بهینه و جلوگیری از گرم شدن بیش از حد کمپرسور، و در نهایت، بازدید سالیانه توسط یک تکنسین مجرب برای بررسی عملکرد صحیح و شناسایی مشکلات احتمالی در مراحل اولیه است.
محافظت در برابر نوسانات برق
نوسانات برق می‌توانند آسیب جدی به کمپرسور وارد کنند. استفاده از یک تثبیت‌کننده ولتاژ (استابلایزر) مانع از رسیدن ولتاژ نامناسب به کمپرسور شده و از سوختن آن جلوگیری می‌کند. همچنین، اطمینان از صحیح بودن سیم‌کشی برق کولر گازی و عدم وجود اتصالات شل، از بروز مشکلات الکتریکی و آسیب به کمپرسور پیشگیری می‌کند.
استفاده بهینه از کولر گازی
تنظیم دمای مناسب (معمولاً بین ۲۴-۲۶ درجه سانتی‌گراد) و اجتناب از روشن و خاموش کردن مکرر کولر گازی، از تحمیل فشار اضافی به کمپرسور جلوگیری می‌کند. روشن و خاموش کردن مداوم، بار استارت بالایی را به کمپرسور وارد کرده و عمر آن را کوتاه می‌کند.
بررسی سطح گاز مبرد
کمبود گاز مبرد، فشار بیشتری به کمپرسور وارد می‌کند تا دمای مطلوب را تامین کند. بررسی دوره‌ای سطح گاز مبرد و اطمینان از عدم نشتی، از آسیب دیدن کمپرسور جلوگیری می‌کند. در صورت مشاهده نشتی، باید سریعاً نسبت به رفع آن اقدام شود.
اجتناب از استفاده در شرایط غیرمعمول
استفاده از کولر گازی در دماهایی خارج از محدوده طراحی شده، مانند دماهای بسیار بالا یا پایین، و همچنین در محیط‌های بسیار مرطوب، می‌تواند به کمپرسور آسیب برساند. در محیط‌های مرطوب، مراقبت از کندانسور و جلوگیری از انسداد آن ضروری است.
خاموش کردن صحیح دستگاه
خاموش کردن صحیح دستگاه تهویه مطبوع، اقدامی مهم در جهت افزایش طول عمر دستگاه و حفظ سلامت محیط داخلی ساختمان به شمار می‌رود. هنگام خاموش کردن کولر گازی، توضیه می‌شود که ابتدا دستگاه را روی حالت “فن فقط” (Fan Only) قرار دهید تا رطوبت داخل دستگاه از بین برود و از رشد قارچ و باکتری جلوگیری شود. سپس کولر را خاموش کنید.
هدف از این اقدام، خشک کردن رطوبت باقی‌مانده در داخل دستگاه است. رطوبت موجود، محیطی مستعد برای رشد قارچ‌ها و باکتری‌ها فراهم می‌کند که عملکرد دستگاه را مختل ساخته و می‌تواند کیفیت هوای داخل ساختمان را نیز به طور قابل توجهی کاهش دهد.
استفاده از گارانتی و خدمات پس از فروش
در صورت بروز هرگونه مشکل در کمپرسور، استفاده از خدمات پس از فروش ارائه شده توسط برند سازنده، بهترین راه حل است. استفاده از تعمیرکاران غیرمجاز می‌تواند آسیب بیشتری به دستگاه وارد کند و گارانتی آن را باطل سازد.
جمع بندی
انتخاب کمپرسور مناسب برای کولرگازی، تصمیمی است که به عوامل متعددی وابسته است و تاثیر بسزایی بر کارایی و طول عمر دستگاه دارد. همانطور که اشاره شد، موقعیت جغرافیایی و شرایط آب و هوایی از جمله مهمترین این عوامل به شمار می‌روند. کمپرسورهای روتاری، باتوجه به عملکرد بهینه در دماهای پایین، انتخابی مناسب برای مناطق سردسیر محسوب می شوند. در مقابل، کمپرسورهای پیستونی در اقلیم های گرمسیری به دلیل بازدهی نسبتاً بالاتر، از نظر اقتصادی به صرفه‌تر هستند. برای فضاهای بزرگتر نیز، کمپرسورهای اسکرال به دلیل قدرت و ظرفیت بیشتر، گزینه ایده آلی به شمار می‌روند.
باوجود اهمیت انتخاب صحیح کمپرسور، تعمیر و نگهداری آن نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. ساختار پیچیده کمپرسورهای کولرگازی، تعمیرات را به امری تخصصی تبدیل کرده که نیازمند دانش و تجربه کافی است. بنابراین، توصیه می‌شود که در صورت بروز هرگونه مشکل، از سپردن تعمیرات به افراد غیرمتخصص جداً خودداری شود و تنها از خدمات تعمیرکاران مجرب و ماهر استفاده گردد تا از آسیب‌های بیشتر به دستگاه و صرف هزینه‌های گزاف جلوگیری به عمل آید.
